Vòng tuần hoàn nước trên Trái đất như thế nào?

Vòng tuần hoàn nước là hiện tượng đã diễn ra hàng tỷ năm trên Trái đất. Nó có tác động lớn tới sự sống của các sinh vật trên trái đất, đảm bảo và duy trì cân bằng hệ sinh thái giữa động vật, thực vật và con người. 

Cùng Điện máy Sakura tìm hiểu về vòng tuần hoàn của nước ngay trong nội dung dưới đây. Xem ngay!

Vòng tuần hoàn nước là gì?

Tìm hiểu về vòng tuần hoàn nước

Vòng tuần hoàn nước được định nghĩa là sự tồn tại và vận động của nước trên bề mặt trái đất, trong lòng đất và bầu khí quyển của trái đất. Nước luôn không ngừng vận động và chuyển từ trạng thái lỏng sang thể hơi rồi đến thể rắn. Vòng tuần hoàn này cứ lặp đi lặp lại hàng tỷ năm mà không hề thay đổi. 

Vòng tuần hoàn nước không có địa điểm cụ thể, không có nơi bắt đầu cũng không có điểm kết thúc. 

Nước ở sông, hồ, ao, bay hơi vào không khí. Càng lên cao, áp suất và nhiệt độ thay đổi khiến cho hơi nước ngưng tụ lại hành các khám mây. Các đám mây dần dần phát triển về mật độ hơi nước, tạo thành mưa và rơi xuống đất. Mưa có thể tồn tại ở 3 dạng khác nhau, bao gồm: nước lỏng, tuyết hoặc mưa đá. 

Nước mưa khi rơi xuống đất một phần sẽ được ngấm xuống đất và mạch nước ngầm, phần còn lại sẽ tồn tại ở sông hồ ao. Nước khi xâm nhập ở những tầng nông trên mặt đất sẽ được các loài thực vật trên mặt đất hấp thụ nuôi cây, một phần trong đó sẽ thoát ra bề mặt của lá để trở lại không khí một lần nữa. 

Ở những nơi lạnh, tuyết rơi xuống sẽ tích tụ thành các tảng băng trôi trên sông hoặc tồn tại thành những tảng băng hàng triệu năm. Chu trình nước của các tảng băng này sẽ được đóng lại cho tới khi tảng băng tan. 

Chung quy lại, vòng tuần hoàn nước là một quá trình diễn ra liên tục ở bất cứ nơi nào trên trái đất. Vòng tuần hoàn này có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của các sinh vật tồn tại và phát triển. 

Chu trình của nước

2 loại chu trình nước

• Chu kỳ tuyệt vời: Nước của các đại dương được bốc hơi lên không khí. Gió sẽ mang hơi nước tới các lục địa và rơi xuống nước tạo ra các dạng kết tủa khác nhau (mưa, tuyết hoặc mưa đá). Sau đó, nước lại trở về biển thông qua các mạch nước ngầm và sông hồ.
• Chu kỳ nhỏ: Nước của đại dương được bốc hơi lên không khí. Sau đó, nước mưa lại trở về chính đại dương theo dạng kết quả. 

Gần đây, tốc độ bốc hơi của nước ngày càng tăng tốc. Điều này phản ánh trái đất đang ngày trở nên nóng và khô hơn, khí hậu thay đổi thất thường với nhiều thiên tai khó lường. 

Một số giai đoạn của chu trình nước

Một số giai đoạn của chu trình nước

• Nước trong đại dương

Nước trong các đại dương là một trong những chu trình của vòng tuần hoàn nước chiếm tới 96.5% tổng lượng nước trên toàn trái đất. Theo ước tính, lượng nước bốc hơi của đại dương chiếm 90% tổng lượng nước bốc hơi.

Nước bốc hơi trong khí quyển được cư trú trung bình khoảng 15 ngày, nước thẩm thấu trong nước được cư trú tới vài tháng. Trong khi đó, nước ở các chỏm băng có thời gian cư trú lên tới 200 năm. Do đó, thời gian cư trú của nước phụ thuộc lớn vào vị trí và đặc điểm địa chất của khu vực đó. 

• Bay hơi

Dưới tác động từ bức xạ mặt trời, các phân tử nước từ sông hồ sẽ bị tách lan rộng ra và tạo thành hơi nước. Hiện tượng này xảy ra khi nước đạt tới nhiệt độ sôi 100 độ C. 

Ở một số nơi có áp suất và độ ẩm thấp thì không cần đạt tới nhiệt độ sôi nước vẫn có thể bay hơi. 

Trên các đỉnh núi hoặc các khu vực có áp suất không khí thấp, băng tuyết không cần tan ra thành nước để bốc hơi mà được thăng hoa trực tiếp thành hơi nước. Hệ quả của điều này là gây ra tình trạng khô hanh. 

Nước được bốc hơi từ quá trình quang hợp của các loài thực vật được gọi là thoát hơi nước. Các loài thực vật đã tạo ra một tỷ lệ lớn hơi nước trong khí quyển (khoảng 5%). 

Khả năng bốc hơi trong vòng tuần hoàn nước sẽ phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố: gió, độ ẩm, áp suất không khí và nhiệt độ. 

• Ngưng tụ

Ngưng tụ là hiện tượng ngược lại của bay hơi - hơi nước trong không khí chuyển thành chất lỏng. Dù các đám mây ở trên bầu trời có màu xanh nhưng vẫn tồn tại hơi nước. Sương mù, hơi nước từ cốc nước nóng, hơi nước từ kính cũng là một trong những ví dụ điển hình của ngưng tụ. 

Những đám mây sẽ theo gió di chuyển đến khắp nơi. Các hạt nước nhỏ sẽ hợp nhất tạo thành các giọt nước lớn. Cho tới khi  các giọt nước đủ lớn, lực hút của trái đất cộng với lực gió sẽ đem các giọt nước này xuống đất tạo thành mưa, tuyết hoặc mưa đá. 

• Lượng mưa

Đây là cách để nước trong khí quyển trở về trái đất qua các hạt mưa (tuyết, mưa đá). Hướng di chuyển của nước mưa: 

- Nước mưa rơi trực tiếp xuống các đại dương

- Nước mưa thẩm thấu vào lòng đất, ở trong đất hoặc mạch nước ngầm

- Nước mưa theo dòng chảy để chảy về sông

- Nước mưa tạo thành băng. 

• Nước chứa trong băng và tuyết

Nước chứa trong băng và tuyết

Một số lượng lớn nước đã được “nhốt lại” trong băng tuyết trên trái đất. Khí hậu ấm áp sẽ khiến băng tan chảy, dâng cao mực nước biển được coi là một trong những vòng tuần hoàn nước. 

Băng tan sẽ dẫn nhiều nguy cơ, trong đó có hiện tượng diện tích lục địa bị thu nhỏ, nhất là các rìa lục địa có vị trí thấp so với mực nước biển. 

• Nước tan chảy

Ở những vùng có khí hậu lạnh, mùa xuân chính là lúc băng tuyết tan chảy. Lượng nước tan chảy chính là nguồn nước dự trữ cho những khu vực hạ lưu. Rất nhiều nơi trên thế giới, các hoạt động nông nghiệp tưới tiêu của họ dựa vào nguồn nước dự trữ này.

• Dòng chảy bề mặt

Dòng chảy bề mặt là lượng nước tràn qua bề mặt lục địa. Khoảng ⅓ lượng nước trên bề mặt được quay trở lại đại dương, phần còn lại sẽ bốc hơi, được con người sử dụng hoặc ngấm xuống các mạch nước ngầm. 

• Dòng nước

Dòng nước là lượng nước được chảy vào sông. Nguồn nước này có vai trò quan trọng trong hoạt động sinh hoạt, kinh tế, thương mại của con người: nuôi trồng và đánh bắt thủy hải sản, tưới tiêu, là nơi di chuyển của tàu thuyền, đáp ứng hoạt động du lịch. 

• Nước ngọt dự trữ

Nước ngọt dự trữ là nguồn nước tồn tại trong các đập, bể bơi, hồ,... Nó có vai trò quan trọng để duy trì hoạt động sinh hoạt của con người. Nhất là các khu vực không thường xuyên có mưa, việc dự trữ nước là vô cùng cần thiết đối với vòng tuần hoàn nước. 

• Xâm nhập

Xâm nhập là hiện tượng nước đi xuống bề mặt trái đất. Một phần nước sẽ được ngấm vào nước đọng trên lớp đất nông, rò rỉ qua các bờ sông, bờ suối. Một phần khác xâm nhập hơn để nạp vào mạch nước ngầm. 

• Trữ nước ngầm

Một lượng lớn nước được tích trữ trong mạch nước ngầm. Ở nhiều nơi trên thế giới cũng sống phụ thuộc vào nước ngầm. 

Nước ngầm còn được khai thác trở thành các loại nước đóng chai cung cấp nhiều khoáng chất cho cơ thể. 

• Xả nước ngầm

Khi nước mưa làm quá tải mạch nước ngầm, nước sẽ dần dần thoát ra các điểm xả và trở về bề mặt trái đất. 

Chu trình thủy văn của nước ngầm diễn ra không cố định, có thể diễn ra trong nhiều ngày, nhiều tuần hoặc hàng vạn năm. 

Bảng ước tính phân bố nước trên trái đất

Trên đây là toàn bộ nội dung về vòng tuần hoàn nước mà Điện máy Sakura muốn chia sẻ với tất cả bạn đọc. Đừng quên thường xuyên theo dõi website của chúng tôi để có những thông tin hữu ích.